2025 yılında çevre bilincinin artması, atık yönetimi politikalarının sıkılaşması ve sürdürülebilir ekonomiye geçiş çabaları, geri dönüşüm sektörünü her zamankinden daha cazip hale getirmiştir. Bu süreçte girişimcilerin en çok merak ettiği konulardan biri ise bir geri dönüşüm tesisi kurmanın maliyetidir. Atık plastik, kağıt, cam, metal ya da organik atıkların geri dönüştürülmesi için kurulacak tesislerin maliyetleri; tesisin kapasitesine, teknolojik donanımına, hedeflenen atık türüne ve lokasyonuna göre önemli ölçüde değişiklik göstermektedir. Bu yazımızda 2025 yılı itibarıyla geri dönüşüm tesisi kurulum maliyetlerini, süreçte dikkat edilmesi gereken noktaları ve sektöre dair güncel yatırım rehberini detaylı olarak ele alıyoruz.
Geri Dönüşüm Tesisi Kurma Maliyeti 2025 Yılında Ne Kadar Oldu?
2025 yılında geri dönüşüm tesisi kurma maliyeti, tesisin ölçeğine ve türüne bağlı olarak değişmekle birlikte ortalama 2 milyon TL ile 50 milyon TL arasında değişmektedir. Küçük ölçekli ve sadece plastik ya da kağıt işleyen bir tesis 2-5 milyon TL arasında kurulabilirken, tam entegre, otomasyon sistemleriyle çalışan büyük ölçekli tesisler için bu rakam 30-50 milyon TL'yi bulabilir. Bu maliyetlerin içine arsa alımı veya kiralama, bina yapımı, makine ekipman alımı, lisans ve izin işlemleri, altyapı hazırlıkları ve iş gücü yatırımı dahil olmaktadır. Özellikle Avrupa Birliği Yeşil Mutabakatı ve yerel çevre yönetmelikleri gereğince modernizasyonu zorunlu kılan sistemler, yatırım maliyetini doğrudan etkilemektedir.
Geri Dönüşüm Tesisi Maliyetini Etkileyen Faktörler
Geri dönüşüm tesisi kurulum maliyetini belirleyen pek çok değişken bulunmaktadır. Yatırımcının tesis kuracağı bölgeden işlenecek atık türüne, hatta otomasyon düzeyine kadar pek çok detay maliyet üzerinde belirleyici olmaktadır.
Tesisin Ölçeği ve Kapasitesi
Küçük ölçekli bir tesis genellikle tek tür atık üzerinde yoğunlaşır ve düşük hacimli çalışır. Bu tesisler düşük yatırım maliyeti ile kurulabilirken, büyük ölçekli tesisler ise yüksek kapasiteli makineler, geniş alanlar ve daha fazla insan kaynağı gerektirir.
İşlenecek Atık Türü
Her atık türü için farklı geri dönüşüm teknolojileri gereklidir. Örneğin plastik geri dönüşümünde kırma makineleri, yıkama üniteleri ve ekstrüzyon sistemleri gerekirken, cam için kırıcı ve ergitici sistemler ön plandadır. Bu durum ekipman ve enerji maliyetini artırabilir.
Otomasyon ve Teknoloji Seviyesi
Tam otomasyonlu bir tesis hem daha hızlı hem de daha az insan gücüyle çalışabilir. Ancak bu tesislerin kurulum maliyeti manuel sistemlere göre oldukça yüksektir. Akıllı sensörler, yapay zeka destekli ayrıştırma makineleri ve IoT sistemleri, yatırımın maliyetini yukarı taşır.
Geri Dönüşüm Tesisi Kurulum Sürecinde Gerekli İzinler
Bir geri dönüşüm tesisi kurarken yalnızca maddi yatırım değil, aynı zamanda yasal prosedürler de oldukça önemlidir. Gerekli izinlerin ve lisansların alınması süreci zaman alabilir ve bu süreçte yapılan hatalar ciddi gecikmelere sebep olabilir.
Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED)
Tesisin faaliyet göstereceği bölgeye göre ÇED raporu alınması gerekebilir. Bu rapor, çevreye olan etkilerin değerlendirilmesini ve gerekli önlemlerin belirlenmesini kapsar.
Lisanslama ve Ruhsatlandırma
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'ndan geri dönüşüm lisansı alınması zorunludur. Ayrıca belediyeden çalışma ruhsatı, itfaiyeden yangın raporu gibi belgeler de alınmalıdır.
OSB veya Serbest Bölge Avantajları
Organize Sanayi Bölgelerinde tesis kurmak hem elektrik, su ve altyapı açısından avantaj sağlar hem de vergi indirimi gibi teşviklerle maliyeti düşürebilir.
Geri Dönüşüm Yatırımı Karlı mı?
Geri dönüşüm sektörü 2025 yılında hem çevresel fayda hem de ekonomik kazanç açısından oldukça cazip bir yatırım alanı olarak öne çıkmaktadır. Artan hammadde fiyatları, sürdürülebilirlik politikaları ve devlet destekleri sayesinde kâr marjı giderek artmaktadır.
Devlet Teşvikleri ve Hibeler
KOSGEB, TÜBİTAK, Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK) gibi kuruluşlar geri dönüşüm yatırımları için hibe ve faizsiz kredi imkanları sunmaktadır. Bu destekler kurulum maliyetini ciddi oranda azaltabilir.
Geri Dönüşümden Elde Edilen Kazanç
Plastik pelet, geri kazanılmış kağıt hamuru, cam kırığı veya hurda metal gibi malzemeler sanayi sektöründe yoğun talep görmektedir. Geri dönüşüm ile elde edilen ürünlerin satışı, düzenli ve sürdürülebilir gelir elde edilmesini sağlar.
Sıkça Sorulan Sorular
Geri dönüşüm tesisi kurmayı düşünenlerin en sık merak ettiği konuları aşağıda özenle yanıtladık.
Geri dönüşüm tesisi kurmak için hangi belgelere ihtiyaç var?
Tesis kurmak için ÇED raporu, çevre lisansı, işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı, yapı kullanım izin belgesi gibi birçok belgeye ihtiyaç duyulur. Ayrıca tesis türüne göre özel izinler de gerekebilir.
Geri dönüşüm tesisi ne kadar sürede kurulur?
Tüm belgeler ve yatırımlar hazırsa küçük ölçekli bir tesis ortalama 4-6 ay içinde faaliyete geçebilir. Büyük ve entegre sistemler için bu süre 12 aya kadar uzayabilir.
Hangi atık türü daha karlı geri dönüştürülür?
Plastik atıklar, geri dönüşüm sektöründe en hızlı nakde çevrilebilen ve yüksek talep gören malzemelerdendir. Ancak metal ve elektronik atıklar da yüksek katma değer sağlayabilir.
Geri dönüşüm tesisinde kaç kişi çalışır?
Tesisin büyüklüğüne göre değişmekle birlikte, manuel sistemlerde 10-30 kişi, otomasyonlu sistemlerde ise 5-15 kişi yeterli olabilir.
Geri dönüşüm tesisleri için devlet desteği alabilir miyim?
Evet, birçok kamu kurumu geri dönüşüm tesisleri için hibe, kredi ve vergi avantajı sunmaktadır. Proje hazırlanarak bu desteklerden yararlanmak mümkündür.
Geri dönüşüm işi için arsa mı kiralanmalı yoksa satın mı alınmalı?
Uzun vadeli plan yapılıyorsa arsa satın almak daha mantıklıdır. Ancak başlangıçta maliyeti düşürmek isteyen girişimciler için kiralama da uygundur.
Atık toplama işi geri dönüşüm tesisiyle birlikte mi yapılmalı?
Kendi atığını toplayan tesisler hem daha ucuza hammadde temin eder hem de tedarik riskini azaltır. Bu sebeple atık toplama işi entegre biçimde yapılması önerilir.
Geri dönüşümde hangi teknolojiler kullanılıyor?
Geri dönüşümde kırıcılar, pres makineleri, yıkama hatları, granül makineleri, otomatik ayrıştırıcı sistemler, manyetik seperatörler ve robotik kollar gibi birçok ileri teknoloji kullanılır.
