Kojenerasyon tesisleri, enerji verimliliğini artırarak aynı anda hem elektrik hem de ısı üreten sistemlerdir. Sanayi tesisleri, hastaneler, üniversiteler ve büyük ticari yapılar için ekonomik ve çevreci bir enerji çözümü sunan kojenerasyon sistemleri, başlangıçta yüksek yatırım gerektirse de uzun vadede önemli tasarruflar sağlayabilir. Bu yazımızda 2025 yılı itibarıyla kojenerasyon tesisi kurma maliyetlerini, süreçlerini ve avantajlarını ele alacağız.
Kojenerasyon Tesisi Kurma Maliyeti Ne Kadardır?
Bir kojenerasyon tesisi kurmanın maliyeti, sistemin kapasitesine, kullanılan teknolojiye ve projenin kapsamına bağlı olarak değişmektedir. 2025 yılı itibarıyla küçük ölçekli bir kojenerasyon tesisi kurmanın maliyeti 10 milyon TL civarından başlarken, büyük sanayi tesisleri için kurulum maliyetleri 100 milyon TL’ye kadar çıkabilmektedir. Doğal gaz, biyogaz veya dizel yakıtlı sistemler gibi farklı enerji kaynakları kullanılması da maliyetleri doğrudan etkileyen faktörler arasında yer almaktadır.
Kojenerasyon Tesisi Kurulum Süreci Nasıl İşler?
Bir kojenerasyon tesisinin kurulumu için çeşitli aşamaların tamamlanması gerekmektedir. Bu süreç, fizibilite çalışmaları, izin süreçleri, ekipman seçimi ve tesis inşasını içermektedir.
Fizibilite Çalışmaları
Kojenerasyon tesisinin ekonomik ve teknik fizibilitesinin belirlenmesi, yatırımın en önemli aşamalarından biridir. İşletmenin enerji ihtiyacı, bölgesel enerji maliyetleri ve amortisman süresi gibi faktörler detaylı şekilde analiz edilmelidir. 2025 yılı itibarıyla fizibilite raporu hazırlanması için yaklaşık 500 bin TL ile 2 milyon TL arasında bir bütçe ayrılması gerekebilir.
İzin ve Ruhsat İşlemleri
Kojenerasyon tesisi kurmak için çeşitli resmi izinlerin alınması gerekmektedir. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) lisansı, Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) raporu ve belediye ruhsatları gibi belgeler alınmalıdır. Bu süreçte toplamda 2 milyon TL ile 5 milyon TL arasında ek maliyet oluşabilir.
Ekipman Seçimi ve Altyapı Çalışmaları
Kojenerasyon tesisinin en büyük maliyet kalemlerinden biri jeneratör, türbin, kazanlar ve ısı geri kazanım sistemleri gibi temel ekipmanların temin edilmesidir. Küçük ölçekli bir sistem için ekipman maliyeti 5 milyon TL ile 20 milyon TL arasında değişirken, büyük kapasiteli tesislerde bu rakam 50 milyon TL’yi aşabilir.
Kojenerasyon Tesislerinde Yakıt Türleri ve Maliyetleri
Kojenerasyon sistemlerinde kullanılan yakıt türü, hem yatırım hem de işletme maliyetlerini doğrudan etkilemektedir.
Doğal Gazlı Kojenerasyon Sistemleri
Doğal gaz, en yaygın kullanılan kojenerasyon yakıtıdır. 2025 yılı itibarıyla doğal gaz fiyatları bölgesel farklılıklara göre değişmekle birlikte, ortalama olarak metreküp başına 20-30 TL arasında seyretmektedir.
Biyogaz ve Yenilenebilir Yakıtlar
Biyogaz sistemleri, organik atıklardan enerji üreterek sürdürülebilir bir seçenek sunar. Biyogaz tesislerinin kurulum maliyeti genellikle daha yüksektir ve 20 milyon TL’den başlayarak 80 milyon TL’ye kadar çıkabilir. Ancak uzun vadede yakıt maliyetlerini düşürdüğü için tercih edilmektedir.
Dizel ve Kömür Yakıtlı Sistemler
Dizel ve kömür gibi fosil yakıtlar, bazı tesislerde tercih edilse de çevresel düzenlemeler ve yüksek yakıt maliyetleri nedeniyle daha az yaygın hale gelmektedir. 2025 itibarıyla dizel fiyatları litre başına 40 TL civarında olup, bu da işletme maliyetlerini artırmaktadır.
Kojenerasyon Tesislerinin İşletme ve Bakım Maliyetleri
Bir kojenerasyon tesisinin kurulmasının ardından işletme maliyetleri de dikkate alınmalıdır.
Personel ve İşletme Giderleri
Kojenerasyon tesisleri, sürekli izleme ve bakım gerektirdiği için teknik personel istihdam edilmelidir. 2025 yılında, bir kojenerasyon tesisinde çalışan mühendis ve teknisyenlerin yıllık maaşları toplamda 3 milyon TL ile 7 milyon TL arasında değişebilir.
Bakım ve Onarım Maliyetleri
Jeneratör, türbin ve diğer mekanik bileşenlerin düzenli bakımı yapılmalıdır. Yıllık bakım maliyetleri, tesisin büyüklüğüne bağlı olarak 2 milyon TL ile 10 milyon TL arasında değişebilir.
Kojenerasyon Yatırımının Geri Dönüş Süresi
Kojenerasyon tesislerinin yatırım geri dönüş süresi, enerji tüketimi ve maliyet tasarrufuna bağlıdır.
Amortisman Süresi
Bir kojenerasyon tesisinin yatırım geri dönüş süresi ortalama 5 ila 10 yıl arasında değişmektedir. Yüksek enerji tüketimi olan tesislerde bu süre daha kısa olabilir.
Enerji Maliyetlerindeki Tasarruf
Kojenerasyon sistemleri, geleneksel enerji kaynaklarına göre %20-40 oranında tasarruf sağlayabilir. Bu da işletmeler için uzun vadede ciddi maliyet avantajı sunmaktadır.
Sıkça Sorulan Sorular
Kojenerasyon tesisi kurulumu hakkında en çok merak edilen soruları aşağıda yanıtladık.
Kojenerasyon tesisi kurmak için ne kadar sermaye gerekir?
2025 yılı itibarıyla, küçük ölçekli bir kojenerasyon tesisi için en az 10 milyon TL, büyük ölçekli bir tesis içinse 100 milyon TL’ye kadar yatırım gerekmektedir.
Kojenerasyon tesisleri hangi sektörlerde kullanılır?
Sanayi tesisleri, hastaneler, üniversiteler, oteller, büyük ticari binalar ve enerji yoğun işletmeler kojenerasyon sistemlerini tercih etmektedir.
Kojenerasyon sistemleri çevre dostu mudur?
Evet, kojenerasyon sistemleri enerji verimliliğini artırarak karbon emisyonlarını azaltır. Özellikle biyogaz gibi yenilenebilir yakıtlarla çalıştırılan sistemler çevreye daha az zarar verir.
Kojenerasyon tesisleri ne kadar sürede kurulur?
Küçük ölçekli tesisler 6-12 ay içinde kurulabilirken, büyük ölçekli tesislerin tamamlanması 18-24 ay sürebilir.
Kojenerasyon tesislerinin bakımı nasıl yapılır?
Düzenli olarak jeneratör, türbin ve ısı geri kazanım sistemlerinin kontrol edilmesi gereklidir. Bakım periyotları üretici firmaların önerilerine göre belirlenmelidir.
Kojenerasyon tesisi kurmak için hangi izinler gereklidir?
EPDK lisansı, ÇED raporu, belediye ruhsatları ve çevre mevzuatına uygunluk belgeleri alınmalıdır.
Kojenerasyon tesisleri ile ne kadar enerji tasarrufu sağlanır?
Kojenerasyon sistemleri, geleneksel enerji sistemlerine kıyasla %20-40 oranında daha verimli çalışarak enerji maliyetlerini düşürür.
